Zaćma, nazywana także kataraktą, to choroba, która jest główną przyczyną utraty wzroku. Czym dokładnie jest zaćma? Jakie są jej objawy i co do niej prowadzi?
Co to jest zaćma?
Szacuje się, że w Polsce zaćmę ma około 800 tys. osób, natomiast na całym świecie choruje na nią ponad 20 mln ludzi. Co to jest zaćma?
Zaćma jest chorobą oczu polegającą na zmętnieniu soczewki oka. W jej przebiegu dochodzi do pojawiania się zmętniałych obszarów oraz plamek widocznych na oku. W efekcie prowadzi ona do znacznego pogorszenia ostrości wzroku oraz do jego stopniowej utraty.
Zmiany w soczewce mogą być zlokalizowane w różnych miejscach oka, na przykład w jej części obwodowej, tylnej czy w jądrze soczewki.
Zaćma diagnozowana jest głównie u osób starszych, zwykle po 60. roku życia. Częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.
Jak powstaje zaćma?
Bezpośrednim powodem pojawienia się zmętnienia soczewki oka jest jej pogrubienie i zwiększenie masy, dlatego traci ona wtedy swoją zdolność do akomodacji, czyli oglądania przedmiotów w różnych odległościach. Jądro soczewki zaczyna twardnieć, a na soczewce oka pojawiają się skupiska białkowe, które dają efekt jej zmętnienia.
Wysuwane są różne hipotezy wskazujące na przyczyny zaćmy, między innymi dotyczą one szkodliwego wpływu wolnych rodników na oczy, zmian hormonalnych. Sprzyja jej również stosowanie określonych leków.
Jakie są objawy zaćmy?
Choroba ta często przez długi czas nie daje żadnych objawów lub są one bagatelizowane, dlatego bywa diagnozowana już na zaawansowanym etapie rozwoju, gdy powoduje poważne zaburzenia widzenia.
Zaćma może rozwijać się tylko w jednym oku – określana jest ona jako zaćma jednostronna. Również może ona pojawić się w obu oczach.
Główne objawy zaćmy to:
– Pogorszenie ostrości wzroku – zwykle dochodzi do niego dość szybko, dlatego chory musi coraz częściej zmieniać szkła w okularach na nowe,
– Nieostre widzenie w określonym obszarze,
– Obecne w polu widzenia plamki,
– Trudności z prawidłową oceną odległości obiektów,
– Widzenie obrazów jak przez mgłę,
– Mniejsze nasycenie widzianych kolorów,
– Częste oślepianie przez światło.
Objawy zaćmy nie obejmują jednocześnie dolegliwości jak swędzenie, zaczerwienienie, łzawienie czy ból oczu.
Rodzaje zaćmy
Choroba ta może być podzielona na dwie kategorie, czyli na zaćmę wrodzoną oraz na zaćmę nabytą, inaczej wtórną.
Zaćma wrodzona
Ten rodzaj zaćmy występuje u noworodków, dlatego zmętnienie soczewki oka można zauważyć już po urodzeniu dziecka.
Zaćma wrodzona może rozwinąć się na skutek wielu czynników, między innymi aberracji chromosomowych, zakażeń w okresie noworodkowym, czynników toksycznych, chorób gałki ocznej.
Zaćma nabyta
Ten rodzaj zaćmy pojawia się u osób, które wcześniej widziały. Może mieć ona zróżnicowane przyczyny powstania.
Przyczyny zaćmy – co ją wywołuje?
Nie do końca znane są przyczyny zaćmy. Dolegliwość ta uznawana jest za wieloczynnikową, co oznacza, że do jej powstania prowadzi wiele różnych czynników.
W przypadku dolegliwości nabytej, wtórnej, przyczyny zaćmy można podzielić zależnie od jej rodzaju:
Zaćma starcza
Starcza zaćma co to za choroba? Dochodzi do niej na skutek postępującego wieku i zmian w strukturze oczu. Dotyka ona głównie osób po 60. roku życia, natomiast po 70. roku życia diagnozowana jest ona w mniejszym lub większym stopniu niemalże u każdego.
Zaćma następowa
Dochodzi do niej na skutek różnych schorzeń. W wyższym stopniu narażone są na nią osoby z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, tężyczką, a także te stosujące terapię sterydową.
Zaćma pourazowa
W tym przypadku przyczyny zaćmy to urazy gałki ocznej. Większe ryzyko zachorowania dotyczy też zawodów jak spawacze, hutnicy.
Zaćma powikłana
Następuje ona na skutek innych schorzeń, na przykład jaskry, retinopatii barwnikowej.
Jak postępować przy zaćmie?
Obecnie zaćma może być leczona. W tym celu wykonuje się specjalny zabieg operacyjny polegający na wszczepieniu nowej soczewki oka.
Najczęściej stosowana jest fakoemulsyfikacja, która polega na usunięciu zmętniałych części soczewki lub jej przedniej części. W efekcie zabieg nie powoduje dużej nadwzroczności, co było charakterystyczne dla procedur prowadzonych przed laty.
W niektórych ośrodkach dostępny jest też nowoczesny zabieg z użyciem lasera femtosekundowego (FLACS).
Warto wskazać, że osoby z dolegliwościami urologicznymi stosujące lek jak tamsulosyna są w wyższym stopniu narażone na zespół wiotkiej tęczówki podczas operacji, dlatego powinny poinformować o tym lekarza. Zaleca się wtedy stosować wkładki chłonne lub inne wyroby, które zapewnią odpowiedni komfort dla pacjenta.
